0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Hilal SARI

Ukrayna Savaşı, güç krizi, çip savaşları, besin krizi ve geçim krizlerini ağırlaştıran enflasyon sürat kesmeden devam ediyor. Global iktisat tüm bu gelişmelere paralel faiz artışlarına da bağlı olarak yavaşlıyor. Dünya Ticaret Örgütü datalarına nazaran 2021’de yüzde 9,7 büyüyen global ticaret bu yıl yalnızca yüzde 3,5 büyüyecek. Karamsar senaryo gerçekleşirse büyüme yalnızca yüzde 2,8 olacak. Pasta küçüldükçe, daha büyük hisse alabilmek için uygulanan müdafaacı siyasetlerin sayısı da günden güne çoğalıyor. ABD-Çin ticaret savaşlarının yanı sıra Transatlantik (ABD-Avrupa) ticaret savaşlarının yine hortlayabileceğine ait ikazlar da gelmeye başladı.

“Vergi mutabakatı olmazsa ticaret savaşları hortlar”

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nde (OECD) 136 ülkenin desteklediği global vergi mutabakatlarına öncülük eden isim Pascal Saint-Amans, global vergi mutabakatı süratli bir biçimde uygulanmadığı takdirde yeni ticaret savaşları yaşanabileceği konusunda uyardı. Yüzde 15 en az kurumlar vergisi getiren ve en büyük 100 çokuluslu şirketin faaliyetlerini yürüttükleri ülkelerde daha fazla vergi ödemelerini sağlayacak vergi mutabakatının bir an evvel devreye sokulması gerektiğini belirten Saint-Amans “Alternatif o kadar makus ki. Bu iş BigTech’in ötesine de geçer ve ilaç dalı üzere çokuluslulara sıçrar” diye konuştu. Pazartesi günü OECD’deki misyonundan ayrılacak olan Saint- Amans ABD ve Avrupa’yı muahedeyi uygulamamaları halinde ticaret savaşlarını yine hortlatacaklarını ve yüzlerce milyar dolar ziyanla karşı karşıya kalabileceklerini söyledi.

Stok maliyetleri tekrar yükselecek

Bu ticaret savaşlarının sonunun nereye varacağı oldukça bilinmeyen ve tedarik zincirlerinde büyük değişimler yaşanıyor. Financial Times için “Çip Savaşları gerçeğine hazırlanmak zorundayız” başlıklı bir yazı kaleme alan global iktisat editörü Rana Foroohar’ın da tabirleriyle “Tedariğini ticaret savaşlarından korumak isteyen üreticilerin stok maliyetlerinin yine artması, on yıllardır kullanımda olan just-in-time tedarik zinciri idaresinin tekrar gözden geçirilmesi bekleniyor.”

Macron ve Scholz, Biden’ın yeni maddesinden rahatsız

Transatlantik ticaret bağlarında da yeni çatlaklar oluşmaya başladı ve Avrupa Birliği, Joe Biden’ın Enflasyonu Düşürme Yasası’nın ayrıntılarını – rekabeti engelleyeceği düşünülen teşviklerini – bu hafta ABD’li yetkililerle görüşecek. Almanya ve Fransa, mevcut krizlerin tahliline ait birçok hususta farklı tavırda olsa da, başkanları geçtiğimiz günlerde Paris’te bir ortaya gelen iki ülke Washington’u global iktisattaki rekabetin istikrarını bozmakla suçluyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ABD’nin şirketlerin üretimlerini ABD’ye kaydırmaları için sağladığı teşviklerin rekabeti bozduğu görüşünde. Politico’da yer alan ve hususa yakın kaynaklara dayandırılan tahlile nazaran bu rekabetin istikrarını bozan takviyeler Avrupa Birliği’nin çözmeye çalışacağı bir sorun. Güçte ve savunmada daima ihtilaf halinde olan Macron ve Scholz bir hususta hem fikir: AB, Joe Biden’ın Enflasyonu Düşürme Yasası’ndan rahatsız ve şirketlere vergi indirimleri ve güç teşvikleri sağlayan yasaya karşı misilleme yapılabilir. Fransa Cumhurbaşkanı Macron çarşamba günü yaptığı açıklamada “Amerikalılar üzere bizim de teşviklerimizi Avrupalı üreticilere ayıran Avrupa’da Üretileni Al (Buy European Act) ömürüz olması gerekir” diye konuştu. Macron Çin’in teşviklerle endüstrisini koruduğunu, ABD’nin teşviklerle endüstrisini koruduğunu, Avrupa’nın ise yol geçen hanı olduğuna işaret ederek Scholz ile görüşmesinde bu hususta çok yakın görüşleri olduğunu ve mevzu üzerinde çalışmaya devam edeceklerini vurguladı. Almanya Başbakanı Scholz “Buy European Act” sözlerini kullanmadı zira muhafazacı siyasetleri savunmak istemiyor lakin Biden’ın yasaya ait açıklamalarının akabinde “Avrupa’nın ABD ile Enflasyonu Düşürme Yasasını ‘derinlemesine’ ele alacağını” söylemişti.

ABD, AB’nin Çin’e ihracatı kısıtlamasını istiyor

ABD ticaret yetkilileri, AB’li mevkidaşlarından Rusya ve Çin’e uyguladıkları ihracat denetimi rejimine benzeri halde Çin’e ihracatlarda belli kısıtlamalar uygulanmasını istiyor. Bloomberg’de yer alan habere nazaran AB ticaret bakanlarının Prag’da gerçekleştireceği gayriresmi toplantıya ABD Ticaret Temsilcisi Katherine Tai de katıldı lakin görüşmelerde bahsin resmi olarak ele alınıp alınmayacağı bilinmiyor. Ukrayna Savaşı nedeniyle Rus şirketlere uygulanan birçok ihracat kısıtlamalası, ABD tarafından ‘ulusal güvenlik’ telaşlarıyla Çinli şirketlere de sık sık uygulanıyor ve son olarak kimi gelişmiş çiplerin ve çip üretim teknolojilerinin Çin’e ihracının engellenmesi de öne çıkan alanlardan. Çin’in yedi yıl Trump başkanlığından da evvel açıkladığı “Made in China 2025” programı – bilhassa çiplerde – birçok alanda Çin’in batı teknolojilerinden bağımsızlaşma isteğine dayanıyordu. Kimi uzmanlara nazaran ABD’nin yeni ihracat kısıtlamaları Çin’in teknolojik bağımsızlığına karşı atılan adımlar. Çin ise şirketleri için tüzel çabayı sürdürüyor ve her fırsatta atılan bu müdafaacı adımların “ABD’nin teknolojideki hegamonyasını sürdürülebilmesini amaçladığını” vurguluyor