0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

OPEC ülkelerini anlaşamayınca petrol piyasasına müdahale eden Biden’a Ankara’dan İran ve Venezuela’ya yaptırımları kaldırması daveti geldi. Pekala bu iki ülkenin petrol üretiminin tesiri ne olabilir’Kasım ayındaki orta seçimler öncesi güç fiyatları ve enflasyonu denetim altına alma baskısı altındaki ABD Lideri Joe Biden, stratejik petrol rezervlerinden 15 milyon varil satış talimatı vererek piyasaya direkt müdahale etmişti. Türkiye’den ise ABD’ye fiyatları düşürmek için Venezuela ve İran’a yönelik yaptırımları kaldırma daveti geldi.

Ancak uzmanlar, her iki adıma da temkinli yaklaşıyor.

Petrol fiyatlarının seyri konusunda Körfez’deki müttefiki Suudi Arabistan ile zıt düşen Biden, Çarşamba günü “Başka ülkeler volatiliteye neden olurken biz piyasayı sakinleştirmeye devam edeceğiz” diyerek stratejik rezervlerden 15 milyon varilin satılacağını açıklamıştı.

Suudi Arabistan Güç Bakanı Abdulaziz bin Selman ise Cuma günü yaptığı açıklama ile bir defa daha OPEC+’ın kararını savundu. Bakan Selman, örgütün petrol piyasasının sürdürülebilirliği için hakikat şeyi yaptığını söyledi.

Petrol ihracatçısı ülkelerin oluşturduğu birlik, 6 Ekim tarihli toplantısında fiyatların düşük kaldığı gerekçesiyle üretimi Kasım’dan itibaren günlük 2 milyon varil azaltma kararı almıştı. ABD ise bu karara karşı çıkıyor, üretimin artırılmasını istiyordu.

Çavuşoğlu: Yaptırımları kaldırın

İki ülke ortasındaki uyuşmazlığa dair değerlendirmede bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da ABD’nin Suudi Arabistan’a yönelik halini “kabadayılık” olarak niteledi ve fiyatların düşmesi için iki büyük üretici Venezuela ve İran’a yaptırımların kaldırılması gerektiğini savundu. Mersin’de konuşan Çavuşoğlu, “Bir ülkenin kalkıp da Suudi Arabistan’ı bilhassa son vakitlerde tehdit ettiğini görüyoruz. Bu kabadayılık yanlışsız değil… ABD’nin Suudi Arabistan yahut öteki bir ülke üzerinde baskı ögesi olarak kullanmasını yanlışsız bulmuyoruz” dedi.

Çavuşoğlu konuşmasının devamında, “Bugün Venezuela’nın petrol ve doğal gazına tüm dünyanın gereksinimi var. Daha yeni yeni Venezuela üzerindeki ambargoları esnetmeye başladılar. Başka taraftan İran petrolü üzerinde de ambargo var. İran petrolünü bugün bizim özel şirketler de alamıyor. Rafinerilerimiz öteki yerden alıyor. Neden? Yaptırım var. Kaldırın bu yaptırımları kardeşim fiyatların düşmesini istiyorsanız madem piyasaya eser sunacak ülkelerin üzerindeki ambargoları kaldırın. Yalnızca bir ülkeyi tehdit ederek bu sorunu çözemezsiniz” tabirlerini kullandı.

“Etkisi hudutlu olur”

Petrol fiyatlarını düşük tutmaya uğraşan ABD, dünyanın en büyük rezerv ülkesi Venezuela’ya yaptırımları hafifletmek üzere Ukrayna savaşının akabinde bir dizi adım atmıştı. ABD’li Chevron şirketine bu ülkeden petrol çıkarma müsaadesi verilmesine dair bu ay sonu duyurulması beklenen mutabakat, halihazırda müzakere ediliyor.

Ancak DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan dal uzmanları Caracas ve Tahran’a yaptırımlar esnetilse bile bunun tesirlerinin sonlu olacağı görüşünde.

Enerji Uzmanı Emin Emrah Danış, “Venezuela en büyük rezerv ülkesi. Bu manada ABD şirketlerine yatırım müsaadesi olumlu, lakin tesirlerini görmek için erken. Caracas-Washington ilgilerinin yumuşaması tek başına kâfi değil. Şirketlerin buraya gitmesi, yatırım mutabakatları yapması gerekiyor ki bu da vakte ve inanca gereksinim duyuyor” dedi. Venezuela’ya yeni yatırımlar için finansman iştahının o kadar yüksek olmayabileceğinin altını çizen Emrah Danış, ayrıyeten petrol ve doğal gaz yatırımlarının beş yılı bulan yatırım müddetleri olduğunu, bu nedenle piyasaya süratli tesirinin olmayacağını kaydetti. İran’a yaptırımlara dair ise Danış, “İran’ın Batı’yla 2015 tarihli nükleer muahedeyi yenilemesine esasen İsrail itiraz ediyordu. Artık İran üretimi insansız hava araçları ve füzelerin Ukrayna’da kullanılması bir uzlaşıya dair ölçülü beklentileri bilakis çevirdi” yorumunu yaptı.

Benzer görüşü lisana getiren Jeolojik Araştırmalar Derneği’nden Dr. Zeynep Elif Yıldızel ise “İran ve Venezuela halihazırda petrol üreticisi ülkeler lakin sorun kapasiteleri. Diyelim bugün bu ülkelere yaptırımlar kalktı. Biz yarın üretimlerinin arttığını görmeyeceğiz” dedi ve altyapı eksikliklerine dikkat çekti. Dr. Yıldızel, Biden’ın stratejik rezervlerden 15 milyon varil petrol satma atılımının de fiyatları düşürmeye yetmeyeceğini savundu.

Bakan Çavuşoğlu’nun Rusya’ya ambargolar yüzünden rezerv kahrı yaşanan bir ortamda alternatif kaynak ülkelerin ehemmiyetine dikkat çektiğini kaydeden Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hekim Öğretim Üyesi Göktuğ Şahin, yeniden de Venezuela’nın içinde bulunduğu ekonomik durumun ambargolar kalksa bile üretim artışı sağlayacak yatırımlara imkan sağlamadığını kaydetti. Öte yandan Tahran-Moskova münasebetlerine işaret eden Şahin, “İran ham petrolünün yakın vakitte piyasaya dönmesi sıkıntı görünmekte” dedi.

OPEC ile anlaşmazlık

Biden’ın stratejik rezervlerden satılacağını açıkladığı ölçü, Aralık ayında depodan çıkmış olacak. Karar, Suudi Arabistan ile Rusya’nın da içinde bulunduğu O?PEC+ ülkeleri iki hafta evvel petrol üretimini gelecek aydan itibaren günde 2 milyon varil azaltma kararını izliyor.

Biden’ın değerli bir imtihan vereceği 8 Kasım’daki seçimler öncesi, dünyanın ekonomik sakinliğe gireceği ve talebin azalacağı tasasıyla atılan bu adım Beyaz Saray’da hayal kırıklığına neden oldu. Temmuz ayındaki Suudi Arabistan ziyaretine karşın Riyad’ı ikna edemeyen Biden, tartışmalı bir isim olan Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın “ayağına kadar gidip, eli boş dönmekle” eleştiriliyor. Üretimde kısıntı kararı sonrası Beyaz Saray, OPEC’i “Rusya ile tıpkı yerde durmakla” suçlamış, Biden’ın Demokrat Partisi’nden Kongre üyeleri, ABD’nin Suudi Arabistan’a verdiği askeri takviyesi tartışmaya açmıştı.

Amerikan idaresi fiyatları dengelemek için Mayıs ayından beri piyasaya 180 milyon varil petrol sürdü. Çarşamba prestijiyle rezervler 400 milyon varil ile 1984’ten beri en düşük düzeye indi.

Fiyat beklentileri çok farklı

Dr. Yıldızel’e nazaran petrol piyasasında temel sorun, uzun müddettir yatırımlara orta verilmiş olması.

“Petrolde 2014’ten beri arama ve üretim yatırımı yapılmıyor. Ukrayna savaşı fiyatlar üzerinde ani bir tesir yaptı lakin bu olmasaydı da üst gidişi görecektik. Biden vazifeye geldiğinde birinci iş çeşitli petrol lisanslarını iptal etmek oldu. Bu türlü giderse 10-15 yıl sonra petrol kıtlığı yaşanacak” diye konuşan Dr. Yıldızel, yeşil güç siyasetleri öncelenirken güç güvenliğinin riske atıldığını ve artık bunun tesirlerinin görüldüğünü savundu.

Uzun vadede petrolün çok kıymetli hale gelmesini önlemek için şirketler yatırım yapmaya yetecek karlılığı yakalaması gerektiğini anlatan Yıldızel, “Suudi Arabistan çıkarına olanı yapıyor. Yatırımların devam edebilmesi için petrol fiyatlarının 90 doların altına düşmemesi gerekiyor” dedi.

Ancak 90 dolar düzeyi Biden’ın siyasi geleceği için bir risk. Halihazırda Brent 92, Batı Teksas tipi petrol ise varil başına 85 dolar ile Ukrayna savaşı sonrası gördüğü doruğun yüzde 30 aşağısında süreç görüyor. Lakin bu, Biden için hala çok.

ABD’de iktisada dair kıymetli bir gösterge olan ve bir orta gördüğü 5 dolarlık rekor düzeyden 3.82’lere gerileyen akaryakıtın galon fiyatı, tekrar de bir yıl evvelki 3.36’lık etiketin üzerinde. Öte yandan petrolde aşağı taraflı fiyat, stratejik rezervler üzerindeki baskının azalması için de kritik. Beyaz Saray daha evvel, rezervleri doldurmaya fiyatlar lakin 72 doların altına gelirse başlayacaklarını açıklamıştı.