0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, 2023 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu Teklifi’nin sunumunu TBMM Plan ve Bütçe Kurulunda yaptı. Tüm gayelerin kaynağı, projesi ve desteğinin belirli olduğuna işaret eden Oktay, vatandaşların gereksinimlerine odaklanan ve birebir vakitte bir atılım bütçesi olan 2023 bütçesinin, Türkiye yüzyılının yolunu açacak bir yapıda olduğuna dikkati çekti.

Oktay, 2023 bütçe kanun teklifinin temel misyonunun; vatandaşı global belirsizliklerden ve risklerden koruyacak, her kesitten vatandaşı kollayacak bir mali altyapı oluşturduğuna dikkati çekti.

Bütçe teklifinin, vatandaşların gereksinimlerine odaklanan bütçe olarak, adil ve toplumsal bir anlayışa sahip olduğunu lisana getiren Oktay, şöyle devam etti:

“Sosyal bütçe olarak nitelendirebileceğimiz teklifimiz, toplumun tüm kesitlerine hitap eden, sahip çıkan programlar, dayanaklar ve ödenekler içermektedir. Bütçenin yalnızca program dağılımına baktığımızda dahi çalışanından patronuna, emeklisinden çiftçisine, sıhhat işçisinden polislerimize, genç ve yaşlı toplumun tüm kısımlarını kapsadığını ve 85 milyonun bütçesi olduğunu görebiliriz. 2023 bütçesi; bayanlarımızı güçlendirecek, ormanlarımızı koruyacak, güç verimliliğini artıracak, tarımda rekolteyi yükseltecek, turizmde yeni rekorların önünü açacak, kültürel kıymetlerimizi zenginleştirecek ve daha pek çok alanda kalkınmayı, gelişmeyi sağlayacak bir bütçedir. 2023 bütçemiz ile cumhuriyetimizin 100’üncü yılında ülkemizin bütünlüğünü, milletimizin birliğini ve devletimizin gücünü daha da perçinleyerek, yeni yükseliş destanları yazacağız.”

Yaşanan gelişmelerin, global büyümeye ait varsayımların aşağı istikametli revize edilmesine yol açtığını anlatan Oktay, “Mevcut riskler bir yandan yakından takip edilirken bir yandan da bu risklerin Türkiye iktisadı için yeni fırsatlar getirebileceği hususu hükümetimizce dikkate alınmaktadır.” diye konuştu.

Oktay, gelecek devirde global fiyat seviyesini önemli formda olumsuz etkileyen emtia ve güç fiyatlarının sürdürülebilir düzeylere gerilememesi, finansal şartların sıkılaşmaya devam etmesi ve jeopolitik tansiyonların sürmesinin, global iktisadın daha kırılgan hale gelmesine yol açabileceğini söyledi.

“Zorlu sınamalara karşın maksatlarına ulaşma kararlılığı”

Oktay, 2020’nin ikinci yarısından itibaren toparlanan Türkiye iktisadının, 2021’in birinci çeyreğinden itibaren aşılamanın ülke genelinde süratle yaygınlaşmasıyla kısıtlayıcı tedbirlerin hafifletilmesi, kademeli olağanlaşma adımları ve firmalar ile hane halkına verilen dayanakların de tesiriyle kesintisiz büyümesini sürdürerek 2021’de yüzde 11,4 oranıyla son 50 yılın en yüksek büyüme suratına ulaştığını bildirdi.

Hızlı ve aktif karar alma sistemlerinin hayata geçirilmesiyle uygulamaya koydukları somut ve dinamik siyasetlerle salgın sürecinin üretim çarklarını durdurmadan muvaffakiyetle yönetildiğini lisana getiren Oktay, şunları kaydetti:

“2022 yılının birinci yarısı prestijiyle kuvvetli dış talebe bağlı olarak artan ihracatımız ve canlı yurt içi talep sayesinde, sanayi kesimi öncülüğünde büyüme sürecimiz devam etmiştir. Makine ve teçhizat yatırım harcamaları öncülüğünde toplam sabit sermaye yatırımları tıpkı devirde yüzde 4,4 artarken, net mal ve hizmet ihracatının büyümeye katkısı 2,9 puan olmuştur. Global ekonomilerde resesyon kaygılarının baş gösterdiği 2022 yılının ikinci çeyreğinde ülkemiz misal gelişmekte olan ülkelerden olumlu tarafta ayrışarak yüzde 7,6 büyüme oranı ile OECD ülkeleri içerisinde en yüksek oranda büyüyen ikinci ülke olmuştur.

Yılın ikinci yarısında turizm ve ihracattaki güçlü seyrin ekonomik faaliyetlerdeki olumlu görünümü koruyarak büyümeyi desteklemesi beklenmektedir. Global seviyede ekonomik sakinlik belirtilerine karşın 2022 yılı genelinde Türkiye iktisadının yüzde 5 büyümesi öngörülmektedir. Bu öngörü; yaklaşık yarısı dış talepten kaynaklanan istikrarlı bir büyümeye işaret etmektedir.”

Oktay, kaydedilen güçlü büyüme performansıyla 2018’de 28 bin 281 dolar olan satın alma gücü paritesi cinsinden kişi başına gelirin 2022’de artışını sürdürerek 34 bin 768 dolar düzeyine kadar yükselmesinin öngörüldüğüne değinerek, 2023’te ise iktisadın üretim ve talep tarafıyla istikrarlı bir görünüm sergileyerek yüzde 5 büyüme oranının korunmasının hedeflendiğini tabir etti.

Böylece Türkiye’nin şiddetli sınamalara karşın amaçlarına ulaşma kararlılığını sürdüreceğini belirten Oktay, yatırım, istihdam, üretim, ihracat ve cari fazla amaçlı büyüme aslına dayanan programlarını kararlılıkla uyguladıklarını vurguladı.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, şöyle konuştu:

“Güçlü ekonomik aktivitenin ve dış talebin iktisadın istihdam oluşturma kapasitesi üzerindeki olumlu tesirleriyle istihdamımız 2021 yılının ikinci çeyreği prestijiyle salgın öncesi düzeylerin üzerine çıkmıştır. Devam eden toparlanma süreciyle birlikte 2022 yılının ikinci çeyreği prestijiyle Türkiye, salgın öncesi periyoda nazaran 2,6 milyona yakın ek istihdam artışıyla OECD ülkeleri ortasında açık orta birinci sırada yer almayı başarmıştır. 2022 yılında istihdamdaki yıllık artışın 1,9 milyona yaklaşması ve işsizlik oranının yıl sonu prestijiyle yüzde 10,8 olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir. 2023 yılında ise işsizlik oranının yüzde 10,4’e gerilemesi beklenmektedir.

Önümüzdeki üç yıllık süreçte istihdamın yıllık ortalama 890 bin kişi civarında artacağı ve işgücüne iştirak oranlarında öngörülen artışa karşın işsizlik oranının önümüzdeki devirde tek haneli sayılara gerileyeceği öngörülmektedir.”​​​

“Türkiye’nin hanehalkı borcunun gayrisafi yurt içi hasılasına oranı yüzde 13,3 iken gelişmekte olan ülke yüklü ortalaması yüzde 50,7’dir”

Oktay, “2018 yılından bu yana ve global salgın sonrasında da süratle büyüyen ihracatımız 2018 yılında 177,2 milyar dolardan 2021 yılında 225,2 milyar dolara ulaşarak Orta Vadeli Program gayelerimizi aşmıştır. Ayrıyeten, global ihracattan aldığımız hisse, yıl genelinde birinci defa hükümetimiz periyodunda yüzde 1’in üzerine çıkmıştır. Birebir kıymet 2002’de yüzde 0,55 ve 2018’de yüzde 0,91 iken 2022’nin ikinci çeyreği prestijiyle yüzde 1,04’e yükselmiştir.” bilgisini verdi.

2021’de cari süreçler istikrarında önemli düzgünleşme olduğunun altını çizen Oktay, “2003-2021 ortası periyotta ihracatta elde ettiğimiz performansın gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ortalamasının üzerinde olması sevindiricidir. Bu periyotta Türkiye’nin gerçek mal ihracatı ortalama yüzde 6,9 artarken, gelişmiş ülkelerin yüzde 3,6, gelişmekte olan ülkelerin ise yüzde 6,1 yükselmiştir.” dedi.

“Eylül ayı prestijiyle yıllıklandırılmış ihracatımız 252 milyar doların üzerine çıktı”

Bölgede yaşanan jeopolitik tansiyonlar, global resesyon beklentileri ve parite tesirine karşın ihracatı artırmaya devam ettiklerini vurgulayan Oktay, şöyle devam etti:

“2022 yılı eylül ayı prestijiyle yıllıklandırılmış ihracatımız 252 milyar doların üzerine çıkarak bir eşiği daha geride bırakmıştır. Bu muvaffakiyetin elde edilmesinde ihracatçılarımızın ve ihracatçılarımıza takviye verip önlerindeki manileri kaldıran uygulamalarımızın hissesi büyüktür. OVP’de belirlediğimiz 2023 yılı için ihracat maksadımız olan 265 milyar dolar ve 2024 yılı gayemiz 285 milyar dolar için ve hatta bu maksatları de aşmak üzere, yeşil dönüşüm ve dijitalleşme üzere global ticaretteki yeni gelişmeleri yakından takip ederek çalışmalarımızı proaktif bir biçimde sürdürmekteyiz.”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, seyahat gelirlerindeki artışın cari süreçler istikrarına katkısının devam ettiğine dikkati çekerek, “Turizm dalının güçlü performansı sürerek 2022 yılı sonunda turizm gelirlerimizin 40 milyar doları aşması sürpriz olmayacaktır.” tabirini kullandı.
Eylül ayı prestijiyle bankacılık dalının tahsili gecikmiş alacaklar oranının yüzde 2,3 ile hayli düşük bir riskliliğe işaret ettiğini lisana getiren Oktay, ağustos ayı prestijiyle yüzde 18,7 olan sermaye yeterlilik rasyosunun ise bölümün güçlü bir sermaye yapısının olduğunu gösterdiğini anlattı.

Hanehalkı borçluluk oranı

Hanehalkı ve gerçek dal borçluluğu bakımından Türkiye’nin düşük bir riskliliğe sahip olduğunu söyleyen Oktay, şöyle konuştu:

“Uluslararası Ödemeler Bankası bilgi tabanına nazaran, 2022 yılı birinci çeyreği prestijiyle Türkiye’nin hanehalkı borcunun gayrisafi yurt içi hasılasına oranı yüzde 13,3 iken gelişmekte olan ülke yüklü ortalaması yüzde 50,7’dir. Finansal kesim dışındaki firma borcunun gayrisafi yurtiçi hasılasına oranında da Türkiye 2022 yılı birinci çeyreği prestijiyle yüzde 72,6 oran ile düşük riskliliğe sahiptir. Tıpkı periyotta gelişmekte olan ülke yüklü ortalaması yüzde 112,6’dır.”

Türkiye iktisadının hedeflenen güçlü ve istikrarlı büyümeyi sağlaması için yurt içi tasarruflarının kıymet arz ettiğini belirten Oktay, 2020 yılında yüzde 26,7 olan yurt içi tasarruf oranının 2021 yılında yüzde 30,3 olarak gerçekleştiğini kaydetti. Fuat Oktay, “Bu oranın aktüel iddialarımıza nazaran 2022 yılında yüzde 30,7’ye çıkmasını beklemekteyiz. Milletlerarası kıyaslamalar açısından kıymetli bir gelir dağılımı göstergesi olan ve azaldıkça gelir dağılımının düzgünleştiğini gösteren Gini katsayısı 2006 yılında 0,428 iken 2021 yılında 0,401’e düşmüştür.” diye konuştu.

Kamu maliyesinde oluşturulan bütüncül ekosistemle kaynakları aktif ve verimli kullanarak mali disiplini kalıcı hale getirdiklerinin altını çizen Oktay, “Nitekim 2002 yılında yüzde 11,1 olan merkezi idare bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılasına oranını vazifeye geldikten sonra kıymetli oranda düşürdük ve bugüne kadar yaşadığımız global ve bölgesel krizlere, ülkemize yönelik ekonomik ve siyasi akınlara, salgın şartlarına karşın sürdürülebilir seviyede kalmasını sağladık.” dedi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, bir taraftan mali disipline kararlılıkla devam ederken öteki taraftan da bütçeyi faiz bütçesi olmaktan çıkararak hizmet bütçesi haline getirdiklerini belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“2002 yılında bütçenin yüzde 43,2’si faize harcanırken, 2021 yılsonu prestijiyle bu oranı yüzde 11,3’e düşürdük. Benzeri halde, 2002 yılında toplanan 100 liralık vergi gelirinin 85,7 lirası faiz ödemelerine gidiyorken 2021 yılı prestijiyle yalnızca 15,5 lirasının faiz ödemelerine gitmesini sağladık. Bu sayede elde ettiğimiz mali alanı eğitime, sıhhate, toplumsal kesitlere ve ülkemizin büyüme potansiyeline katkı sağlayacak yatırım alanlarına aktardık.”

Asgari fiyatta yüzde 94,6 oranında kümülatif artış

AK Parti hükümetleri periyodunda hiçbir çalışan ve emekliyi enflasyona ezdirmediklerini ve bundan sonra da ezdirmeyeceklerini vurgulayan Oktay, bu yıl, minimum fiyatta yüzde 94,6 oranında, kamu vazifelilerinin ve memur emeklilerinin fiyat ve aylıklarında yüzde 85,5 oranında, SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarında ise yüzde 78,6 oranında kümülatif artışlar yaptıklarını kaydetti.

Salgın ve doğal afetlerin yaşandığı güç şartlarda her vakit vatandaşların yanında olduklarını lisana getiren Oktay, 2021 yılında salgının vatandaş üzerindeki tesirlerini sonlandırmak ve enflasyon ile çabaya katkı sağlamak maksadıyla 154,2 milyar lira vergi gelirinden vazgeçtiklerini söyledi.

Oktay, “2022 yılında da enflasyonla gayret kapsamında 276,8 milyar lira vergi gelirinden vazgeçiyoruz. 2022 yılında gereksinim duyulan tüm alanlara yönelik takviyelerimizi sürdürürken, bütçe açığımızı yüzde 3,5’in altında tutarak kamu maliyesi göstergelerinin sürdürülebilirliğine ehemmiyet veriyoruz.” tabirlerini kullandı.

“Hem Silivri hem de Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesislerimizde depo doluluk oranlarında yüzde 100’e ulaştık”

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, Türkiye’deki elektrik fiyatlarının Avrupa ülkelerindeki elektrik fiyatlarının epeyce altında seyrettiğini belirterek, “2022 Eylül ayı ülkemiz hanehalkı elektrik fiyatı vergi ve fonlar dahil megavat-saat başına 102 avro olup, bu sayı İngiltere’de 395 avro, Almanya’da 549 avro ve Fransa’da ise 277 avro düzeylerindedir.” dedi.

Selektif kredi siyasetini uygulamaya koyduklarını aktaran Oktay, selektif kredi yaklaşımı tesiriyle kur tesirinden arındırılmış yıllık ticari kredi büyümesinin Eylül 2021’de yüzde 6’yken, Eylül 2022’de yüzde 37,8 olarak gerçekleştiğini tabir etti.

Oktay, bu politikayı tamamlayacak biçimde ihracata, yatırıma ve işletme harcamalarına yönelik gerçek kesime, kefalet hacmi toplam 61,3 milyar lira olan Hazine Dayanaklı KGF paketlerinin sağlandığını anımsattı.

“İşletmelerimizin finansmana erişimini kolaylaştırmaya devam edeceğiz”

Teminat yetersizliği nedeniyle finansmana erişemeyen işletmelerin finansman problemlerini çözmek üzere Hazine Dayanaklı Kefalet Sisteminin faal formda kullanılmaya devam edildiğine işaret eden Oktay, böylelikle firmaların işletme masraflarını karşılamak, yatırım, ihracat ve imalatı teşvik etmek üzere yaklaşık 70,4 milyar liralık kredi imkanının işletmelerin kullanımına sunulduğunu söyledi.

Oktay, 2022’nin ikinci yarısında sektörel gereksinimler gözetilerek tarım ve inşaat bölümüne yönelik açıklanan paketlerle 41,8 milyar liralık ek kredi imkanı sağlandığını ve bu yıl yapılan yasal değişiklikle sistem kapsamında kredi garanti kurumlarına aktarılabilecek yasal kaynak meblağının da 50 milyar liradan 100 milyar liraya çıkarıldığını lisana getirerek, “Önümüzdeki periyotta de KOBİ’lerimiz başta olmak üzere, makro politikalarımız ile uyumlu olarak üretimi, istihdamı, yatırımı, ihracatı ve büyümeyi destekleme maksadıyla işletmelerimizin finansmana erişimini kolaylaştırmaya devam edeceğiz.” diye konuştu.

100 milyar lirası ihracatçılara, 50 milyar lirası ise turizmcilere olmak üzere 150 milyar liralık uzun vadeli ve düşük faizli kredi imkanı sağladıklarını lisana getiren Oktay, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yakın vakitte muştusu verilen, esnaf ve zanaatkarlara yönelik 100 milyar liralık yeni bir kredi takviyesi sunulduğunu, bu kredileri yüzde 7,5 faiz oranı ve 60 aya kadar vade imkanıyla esnafın kullanımına açtıklarını bildirdi.

“Adımlarımızı kararlılıkla atmaya devam ediyoruz”

Alternatif enstrümanlar geliştirerek finansal istikrarı desteklemeye devam ettiklerine dikkati çeken Oktay, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Üst fonlara kaynak transferi kapsamında Türk Büyüme ve İnovasyon Fonu aracılığıyla, teşebbüs sermayesi fonları üzerinden şirketlere toplamda bugüne kadar 1,97 milyar lira finansman sağlanmıştır. Teşebbüs Sermayesi Fonlarına TÜBİTAK ile iş birliği içinde Tech-InvesTR Programı kapsamında kaynak aktarılmaktadır. Bu kapsamda kaynak transferi kararı alınan fonların toplam büyüklüğü 2,28 milyar liraya ulaşmıştır. Yastık altı altınların finansal sisteme kazandırılması için altın tasarruf ekosistemini hayata geçirdik. Alternatif finans araçlarının başında gelen iştirak finans sisteminin daha da gelişmesi ve finansal sistem içerisindeki hissesinin artırılması gayesiyle adımlarımızı kararlılıkla atmaya devam ediyoruz.”

Oktay, tüm dünyanın Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle doğal gaz kriziyle karşı karşıya kaldığını ve güç arz güvenliğinin global bir problem haline geldiğini hatırlatarak, bilhassa Kuzey Akım 1 doğal gaz boru çizgisinin Rusya tarafından kapatılması nedeniyle Avrupa ülkelerinin, güç tedariki ve arz güvenliği kapsamında epey güçlü bir sürece girdiğini söyledi.

Hükümetin ise bu dertli periyotta gerçekleştirdiği başarılı diplomasiyle güç arz güvenliğini sağladığını ve kış aylarında yaşanabilecek muhtemel bir doğal gaz krizinin önüne geçtiğini vurgulayan Oktay, “Öyle ki Silivri doğal gaz depolama tesisimizde kapasite artışına yönelik yaptığımız çalışmalar sona ermiş olup, 3,2 milyar metreküplük kapasiteyi 4,6 milyar metreküpe çıkarmış bulunmaktayız. Hem Silivri hem de Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesislerimizde depo doluluk oranlarında yüzde 100’e ulaştık.” bilgisini paylaştı.

Oktay, 2020 yılından itibaren Karadeniz’deki Sakarya doğal gaz alanında keşfedilen 540 milyar metreküplük doğal gaz rezervinin 2023 yılı prestijiyle halkın kullanımına sunulacağını, 2023’ün birinci çeyreğinde birinci fazda üretilecek günlük 10 milyon metreküp doğal gazın ulusal iletim sistemine aktarmış olunacağını belirterek, kelam konusu ölçünün, yıllık bazda yaklaşık 4 milyar metreküp doğal gaza tekabül ettiğini ve 2027-2028 yıllarında yıllık 15 milyar metreküpe çıkartılacağını tabir etti.

Türkiye’deki elektrik fiyatları

Küresel güç piyasalarındaki olağandışı yükselişleri vatandaşlara tam olarak yansıtmamak için uğraş gösterdiklerini, vatandaşlara doğal gazda yüzde 80, elektrikte ise birinci kademede yüzde 50 sübvansiyon sağladıklarını aktaran Oktay, bu takviye uygulamasına devam edeceklerini kaydetti.
Oktay, Türkiye’deki elektrik fiyatlarının Avrupa ülkelerindeki elektrik fiyatlarının epey altında seyrettiğine işaret ederek, “2022 yılı eylül ayı ülkemiz hanehalkı elektrik fiyatı vergi ve fonlar dahil megavat-saat başına 102 avro olup, bu sayı İngiltere’de 395 avro, Almanya’da 549 avro ve Fransa’da ise 277 avro düzeylerindedir.” dedi.

Orta Vadeli Program’daki temel siyasetler ve bütçe öngörüleri

Orta Vadeli Program’daki (OVP) temel siyasetler ve bütçe öngörülerine değinen Oktay, “OVP ile temel emelimiz da salgın sonrası toparlanma sürecinde elde edilen kazanımları koruyarak yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı önceleyen büyümenin sürdürülmesi, verimli ve rekabetçi yerli üretim yapısının güçlendirilerek ithalat bağımlılığının azaltılmasıdır.” tabirini kullandı.

Oktay, bu kapsamda, program devrinde, büyüme potansiyelini ve istihdamı artıran, yüksek katma bedelli üretimi öncelikli kılan, ihracat temelli sürdürülebilir büyüme stratejisini ve kalıcı fiyat istikrarına ulaşılması maksadını kararlı bir biçimde uygulamaya devam edeceklerini lisana getirerek, bu uygulamalarla, 2002 yılında 9 bin 279 dolar olan Satın Alma Gücü Paritesine nazaran kişi başı gelirin 2023 yılında hedeflenen büyüme artışıyla yaklaşık 38 bin dolara, program periyodu sonunda ise yaklaşık 44 bin dolara çıkmasını beklediklerini kaydetti.
2023-2025 OVP’de açıklanan bütçe açığının GSYH’ye oranını program periyodu sonunda yüzde 1,5’e indirmeye kararlı olduklarını vurgulayan Oktay, şöyle konuştu:

“Devlet iç borçlanma senedi ortalama faizi 2002 yılında yüzde 62,7 düzeyindeyken, 2021 yılında yüzde 14,6 olarak gerçekleşmiş, 2022 yılı eylül ayında ise yüzde 11,7 olmuştur. Borçlanma faizlerinde görülen süratli gerilemenin piyasalarda yarattığı olumlu hava ile yurt içi borçlanmanın kompozisyonunda da değerli güzelleşme sağlanmıştır. Ayrıyeten 2002 yılında 9,4 ay olan iç borçlanmanın ortalama vadesi 2022 yılında 67 aya yükselmiştir. Münasebetiyle borçlanmanın ortalama vadesi uzamış, değişken faizli borçlanma azaltılarak sabit faizli borçlanmalar artırılmıştır. Tekrar bu kapsamda, TL cinsi sabit faizli ve uzun vadeli borçlanmalara yük verilerek yurt içi döviz cinsi borçlanmalar azaltılmıştır.

Dış finansman tarafında ise artan jeopolitik risklerin tesiriyle memleketler arası finansal piyasalarda oynaklığın ve borçlanma maliyetlerinin yüksek seyrettiği son periyotta gerçekleştirilen 2,5 milyar dolarlık kira sertifikası ihracı ağır talep görmüştür. Böylelikle dünya genelinde finansmana erişimin zorlaştığı 2022 yılında yapılan 3 farklı ihraç ile toplamda 7,5 milyar dolar dış finansman sağlanmıştır. 2002 yılında yüzde 71,5 olan Avrupa Birliği tarifli borç stokunun GSYH’ye oranı 2022 yılı ikinci çeyreği prestijiyle yüzde 39,3 düzeyine gerilemiştir. Kelam konusu oran AB ülkelerinde ortalama yüzde 88 düzeyinde seyretmektedir.”

Oktay, kamu borç stokunun makroekonomik değişkenlere karşı hassaslığının, kamu maliyesindeki sıkı duruş ve borç stokunun yapısında kaydedilen güzelleşme sayesinde kıymetli ölçüde azaltıldığını ve kamu borç stokunun sürdürülebilirliğinin sağlandığını bildirdi.

“Bütçe masrafları 4 trilyon 469,6 milyar lira, bütçe gelirleri 3 trilyon 810,1 milyar lira, bütçe açığı 659,4 milyar lira olarak öngörülmüştür”

2021 yılında bütçe masraflarının 1 trilyon 603,5 milyar lira, bütçe gelirlerinin 1 trilyon 402 milyar lira olduğunu belirten Oktay, bütçe açığının 201,5 milyar lira, faiz dışı açığın da 20,7 milyar lira olarak gerçekleştiğini tabir etti.

Oktay, 2021 yılı bütçe masraflarının, bütçe başlangıç iddiasının yüzde 19,1 ve yıl sonu gerçekleşme iddiasının ise yüzde 6,5 üzerinde gerçekleştiğini, buna rağmen, bütçe gelirlerinin bütçe başlangıç kestirimine nazaran yüzde 27,3 ve yıl sonu gerçekleşme varsayımına nazaran yüzde 9,9 oranında artış gösterdiğini bildirdi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, “2021 yılında 201,5 milyar lira olarak gerçekleşen bütçe açığı, başlangıçta öngörülen açığın 43,5 milyar lira altında, yıl sonu gerçekleşme varsayımının 28,5 milyar lira altında gerçekleşmiştir. Ayrıyeten, 2020 yılında 41,3 milyar lira olan faiz dışı bütçe açığı 2021 yılında 20,7 milyar liraya düşürülmüştür.” diye konuştu.

2021 yılına ilişkin bütçe performans göstergelerine ait kimi bilgileri paylaşan Oktay, şöyle konuştu:

“Genel devlet istikrarının GSYH’ye oranı yüzde -4,5 olarak öngörülmüşken yüksek bütçe performansıyla bu oran yüzde -2,6 olarak gerçekleşmiştir. Kamu bölümü tasarruflarının GSYH’ye oranı yüzde -1,6 olarak öngörülmüşken 2,5 puan güzelleşerek yüzde 0,9 olarak gerçekleşmiştir. İmalat sanayii ihracatı 173,5 milyar dolar olarak hedeflenmişken yapılan teşviklerimizin de katkısıyla 212,8 milyar dolara yükselmiştir. İmalat endüstrinin GSYH içindeki hissesi yüzde 20,4 olarak öngörülmüşken yüzde 21,9 olarak gerçekleşmiştir.

İstihdam oranı yüzde 44,6 olarak öngörülmüşken yüzde 45,2 olarak gerçekleşmiştir. Kırmızı et üretim ölçüsü 1 milyon 518 bin ton olarak öngörülmüşken 1 milyon 952 bin tona yükselmiştir. İhraç edilen bitkisel eser pahası 6,3 milyar dolar olarak öngörülmüşken 9,6 milyar dolara yükselmiştir. Bayan patronların oranı yüzde 10,4 olarak hedeflenmişken 2,8 puan artışla yüzde 13,2 olarak gerçekleşmiştir.”

2022 yılı merkezi idare bütçe gerçekleşme tahminleri

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Oktay, 2022 yılı merkezi idare bütçe gerçekleşmelerine ait yıl sonu beklentilerine yönelik, “2022 yılında; merkezi idare bütçe masraflarının 3 trilyon 133,7 milyar lira, merkezi idare bütçe gelirlerinin 2 trilyon 672,5 milyar lira, bütçe açığının 461,2 milyar lira, faiz dışı açığın 131,4 milyar lira olarak gerçekleşeceğini iddia ediyoruz.” dedi.

2022 yıl sonu bütçe açığının ulusal gelire oranının ise yüzde 3,4 olacağını öngördüklerini bildiren Oktay, 2022’de işçi masraflarının 617,3 milyar lira, Toplumsal Güvenlik Kurumlarına devlet primi masraflarının 98,1 milyar lira, mal ve hizmet alım masraflarının 258,3 milyar lira, cari transferlerin 1 trilyon 224,4 milyar lira, sermaye masraflarının 277,6 milyar lira, sermaye transferlerinin 35,9 milyar lira, borç verme masraflarının 292,2 milyar lira, faiz masraflarının 329,8 milyar lira olarak gerçekleşmesini beklediklerini söyledi.

Oktay, 2022 yılında vergi gelirlerinin ise yaklaşık 2 trilyon 269,6 milyar lira, vergi dışı gelirlerin ise yaklaşık 402,9 milyar lira olacağını öngördüklerini söz etti.

“2023 bütçe ödenekleri, 2022’ye nazaran yüzde 57,9 artmaktadır”

Oktay, 2023 bütçesinin, kalkınma amaçları, halkın muhtaçlıkları ile toplumsal ve mali alanda ilerlemeye yönelik adımlar çerçevesinde hazırlandığını belirterek şunları kaydetti:

“2023 yılı bütçesinde; bütçe masrafları 4 trilyon 469,6 milyar lira, bütçe gelirleri 3 trilyon 810,1 milyar lira, bütçe açığı 659,4 milyar lira olarak öngörülmüştür. 2022 yılına nazaran (ek bütçe dahil) 2023 yılı bütçe ödenekleri yüzde 57,9 artmaktadır. 2023 yılı bütçe masraflarının ekonomik sınıflandırmaya nazaran dağılımı ise işçi masrafları 952,3 milyar lira, Toplumsal Güvenlik Kurumlarına devlet primi masrafları 150,4 milyar lira, mal ve hizmet alım sarfiyatları 318,7 milyar lira, cari transferler 1 trilyon 682 milyar lira, sermaye masrafları 315,8 milyar lira, sermaye transferleri 37,3 milyar lira, borç verme sarfiyatları 359,2 milyar lira, yedek ödenekler 88,2 milyar lira ve faiz sarfiyatları 565,6 milyar liradır.

2023 yılında merkezi idare bütçe gelirlerinin 2022 yılı gerçekleşme kestirimine nazaran yüzde 42,6 artışla 3 trilyon 810 milyar liraya, vergi gelirlerinin ise yüzde 41 oranında artarak yaklaşık 3 trilyon 200 milyar liraya ulaşacağı varsayım edilmektedir.​​​​​​​​​​​​​​ 2023 yılında bütçe gelirlerinin alt kalemleri; Gelir Vergisi 495 milyar lira, Kurumlar Vergisi 619,1 milyar lira, Özel Tüketim Vergisi 510,6 milyar lira, dahilde alınan KDV 203,6 milyar lira, ithalatta alınan KDV 931,4 milyar lira, Motorlu Taşıtlar Vergisi 38,7 milyar lira, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi 75,1 milyar lira, Damga Vergisi 55,5 milyar lira, harçlar 105,2 milyar lira, öteki vergiler 165,3 milyar lira, vergi dışı gelirler 610,6 milyar lira olarak kestirim edilmektedir.”