Deniz BİLGEN / İSTANBUL
Savunma endüstrinin devleriyle, Türk firmalarını buluşturan Saha Expo Savunma, Havacılık ve Uzay Sanayi Fuarı başladı. 876 firma ve 24 üniversitesiyle Avrupa’nın en büyük sanayi kümelenmesi olan SAHA İstanbul’un düzenlediği fuara 250 yabancı ve 750 yerli firma katılıyor. Fuarda, Leonardo UK, Thales, Dassault Systemes, Barzan, Motor Sich, Ivchenko-Progress üzere global savunma devleriyle, Baykar, Aselsan, Tusaş, Roketsan, Otokar üzere yerli firmalar oyun değiştiren teknolojilerini tanıtmayı hedefliyor.
“Türk iktisadına katkı sağlayacak”
Saha EXPO Genel Sekreteri İlhami Keleş, fuarla ilgili olarak yaptığı değerlendirmede dışa bağımlılığı ortadan kaldırmak için firmaların yeteneklerini birleştirdiklerini; yeni yetenekler, konsorsiyumlar ve gibisi yapılarla savunma sanayi dalında sinerji oluşturduklarını söyledi. Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ülkelerin savunma yeteneklerinin değerini gösterdiğini kaydeden Keleş, “Türkiye için savunma, havacılık ve uzay alanında dünya rekabetinde yer almak çok değerli bir pozisyona geldi. Artık yüksek teknoloji yetmiyor, bunları yerli kaynaklarla üretebilir hale getirmek gerekiyor. Saha EXPO, sanayi, endüstriyel ve teknolojik ihtisas boyutuyla, bir dünya markasına dönüştü. Türkiye’nin marka ve iktisadına de büyük katkı sağlayacak. Saha EXPO yenilikçi teknolojilerin Türkiye’nin marka bedeli olan teknolojilerin milletlerarası arenaya çıktığı bir fuar” sözlerini kullandı.
Türkiye kendi denizaltısını yapan ülkeler arasında
Saha İstanbul İdare Şurası Üyesi ve STM Genel Müdürü Özgür Güleryüz ise alt yüklenici firmalar ile işbirliklerini geliştimek için çalışmalar yaptıklarını lisana getirdi. Güleryüz açıklamasısnda şunları söyledi: “Askeri ve denizcilik alanında görüştüğümüz farklı ülkelerden firmalar var. Buradaki iştirakçi ülkeler ile ayrıntılı toplantılar yapıyoruz. Fuarda Türkiye’deki savunma ve havacılık alanında hizmet edebilecek ekosistemdeki bütün firmaların bir ortaya geldiği hoş bir ortam var. STM olarak insansız denizaltını ön plana çıkarmaya çalışıyoruz. Dünyada kendi denizaltısını tasarlayan 5-6 ülke var, Türkiye’de bunlardan biri. Bunları geliştirmek ismine Ar-Ge çalışmalarımızı sürdürüyoruz.”
“Türk eserlerine ilgiyi artırmak istiyoruz”
Roketsan Genel Müdürü Murat İkinci ise yaptığı konuşmada fuarda 57 ülkeden üst seviye konukları ağırlayacaklarını belirterek, “Saha Expo’nun en değerli özelliği Türk savunma endüstrini oluşturan firmalarımızın milletlerarası mukaveleler imzaladığı, yeni eserlerini tanıttığı bir fuar olması. Burada temel Türk savunma sanayi eserlerine olan ilgiyi arttırmak. Savunma sanayi ve havacılıkla ilgili yeni eserlerimizi birinci kere burada görücüye çıkarma bahtı bulacağız” diye konuştu.
Fuarda görücüye çıkan eserler hakkında bilgi veren İkinci, “Roketsan, seyir füzeleri, balistik füzeler ve İHA’lar için oluşturmuş olduğu akıllı mühimmatlarla ilgili eserlerini sergiliyor. Bunlara memleketler arası pazarda ağır bir ilgi var. Bu ilgiyi sonuca dönüştürmek, bu fuarda da başarılı bir formda eserlerimizi sergileme imkanı bulmak istiyoruz. Burada Roketsan eserlerinin birçoklarını sergiliyoruz. Buraya gelenler ATMACA ve Çakır füzelerimizi de görebilirler. Roketsan’ın teknoloji içeren alt ünitelerini de görebilirler. Ziyaretçilerimiz burada Roketsan’ın uzay çalışmalarıyla ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşabilecekler’’ dedi.
Uygulanan yaptırım ve kısıtlamalar sonucunda Roketsan’da yerlilik oranın arttığını belirten İkinci “Yerli ve ulusal tahlillere tartı veriyoruz. Roketsan’da bu oran çok yüksek. Her ne şartta olursa olsun, kendi imkanlarıyla üretime devam edebilecek kabiliyetteyiz” açıklamasını yaptı.
Sarsılmaz, insansız savaş robotunu tanıttı
Farklı ülkelerden 10 bakan, 203 resmi delegasyon, 115 ticari delegasyonun katıldığı fuarda, geleceğin insansız savaş konsepti için üretilmiş “Sarbot” robot silahı da tanıtıldı. Sarsılmaz Silah Sanayi Genel Müdür Yardımcısı Öner Özyıldız, Sarbot’un her türlü arazi şartında vazife yapabileceğini belirterek, “Sarbot geleceğin insansız savaş konsepti için üretilmiş bir robotumuz. Üzerine istediğimiz kalibredeki silahı monte edebiliriz” dedi.
Savunma sanayii ihracatı rekora koşuyor
Türkiye bu yılın 9 aylık periyodunda Savunma ve Havacılık Sanayii’nde geçtiğimiz yılın birebir devrine nazaran yüzde 42,2 artışla 2 milyar 636 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Yıl sonuna kadar ihracatın 4-4,5 milyar dolar düzeyine ulaşması bekleniyor. Öte yandan 15 yıl evvel Türkiye’de savunma endüstrisi yüzde 15-20 yerlilik oranına sahipken, bugün bu oran yüzde 80’lere ulaşmış durumda.
“Katma bedelin anahtarı Ar-Ge”
Saha Expo’nun açılışında konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, savunma sanayiinde yerlilik oranlarının yüzde 20’lerden yüzde 80’lere, çalışan işçi sayısının da 30 binden 80 bine ulaştığını kaydetti. Varank, “Ciromuzu 1,3 milyar dolardan 10 milyar dolara, Ar-Ge harcamalarını 50 milyon dolardan 1,5 milyar dolara yükselttik. Katma pahanın anahtarı olan Ar-Ge kısmına özel parantez açmak istiyorum. Bu dalda yeterli bir fi kre, yeterli bir sermayeye ya da yetişmiş insan kaynağına sahip olmak tek başına başarıyı getirmiyor. Ar-Ge konusunda kâfi değilseniz, bu alana yatırım yapmıyorsanız öbür tüm yetkinlikleriniz vakitle yok olmaya mahkumdur” formunda konuştu.
“Projelerimizin büyüklüğü 60 milyar dolar”
Saha Expo’nun açılışında konuşan Savunma Sanayii Lideri İsmail Demir, Türkiye’nin; kendi savaş gemisini tasarlayan, inşa eden ve idamesini gerçekleştirebilen 10 ülke ortasında yer aldığını söyledi. Türkiye’nin yürüttüğü savunma projesi sayısının 750’yi geçtiğini kaydeden Demir, “Bu projelerin yaklaşık yarısını son 6-7 yılda başlattık. Savunma projelerimizin büyüklüğü 60 milyar doları aştı. Savunma endüstrisinde faaliyet gösteren firma sayısı 1.600’ü geçti ve cirosu 10 milyar doların üstüne çıktı. 2021 yılı prestijiyle 3 milyar 224 milyon dolarlık ihracata ulaştık. Bu yılın sonunda 4 milyar doları geçeceğini düşünüyorum” sözlerini kullandı.
“2023’te 11 holü fuara tahsis edeceğiz”
Çeyrek asır evvel bu tıp fuarları gezerken, “Acaba bizim ülkemizde de burada bulunan birçok eser üretilebilir mi?’ diye düşündüklerini lisana getiren İstanbul Ticaret Odası Lideri Şekib Avdagiç, “Bu fuar bizim hayallerimizin gerçek olduğunu, yerli, ulusal teknolojinin ve üretimin mümkün olduğunu dünya gözüyle bizlere gösteriyor. O yüzden bu fuar, yalnızca bir sanayi fuarı değil. SAHA Expo Fuarı’na özel bir değer veriyoruz. Fuarı, bu sene 6 salonda yapıyoruz. Önümüzdeki sene buradaki 11 holün tamamını fuara tahsis edeceğiz. 100 bin metrekare alanda fuar gerçekleşmiş olacak” dedi.
“Savunma ögeleri daima gelişiyor”
Saha İstanbul İdare Konseyi Lideri ve Baykar Savunma Genel Müdürü Haluk Bayraktar güvenliği oluşturan ögelerin daima geliştiğini aktararak, “2021 prestijiyle global savunma harcamaları 2,1 trilyon dolara ulaştı. ABD, Çin, Rusya, Hindistan ve İngiltere savunma harcamalarının yüzde 62’sini gerçekleştiriyor. Dünyanın geri kalanıyla makas giderek büyüyor. Yüksek teknolojik gelişimden her ülke tıpkı oranda yararlanamıyor” diye konuştu. Bayraktar, Türkiye savunma sanayi dalının bugün itibariyle 170 ülkeye ihracat gerçekleştirdiğini belirtti.