Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu yılın son enflasyon raporunu dün açıkladı. Kavcıoğlu, Merkez Bankası’nın üçüncü enflasyon raporunda olan yüzde 60,4 olan yılsonu enflasyon beklentisini 4.8 puanlık güncelleme ile yüzde 65,2’ye yükseltti. Piyasanın yüzde 70 ve üzeri düzeylerinde olan beklentilerinin altında kalan yılsonu beklentisini ithalat fiyatları ve besin varsayımlarındaki güncellemeler 2.2 ve 0.9 puan üst çekti. Kavcıoğlu, rapor ve sonrasındaki soru karşılık sırasında ne kur muhafazalı mevduat, ne bankaların makroihtiyati tedbirlerle getirilen sabit menkul tutma zorunluluğunun ne de enflasyonun risk yaratmadığına işaret ederek bilhassa bankacılık bölümünde risk olmadığını ve bunun konuşulmasını da yanlışsız bulmadığını lisana getirdi.
Enflasyonu üretimi artırarak düşürürüz
Rapor sunumunda büyüme, istihdam, sanayi üretimi konusundaki gelişmelere ve KOBİ kredilerindeki yükseliş ile cari fazla vermeyi hedefl eyen Türkiye İktisat Modeli’ne işaret eden Kavcıoğlu, “Enflasyonu düşürmek hedefiyle, sırf toplam talebi kısıtlayıcı siyasetler uygulayarak, halihazırda arz istikametli baskılarla gayret eden üreticilerin yatırım ve ihracat kapasitelerine ziyan vermekten öteye gidemeyiz. Tam bilakis, enflasyonun düşmesini üretimi destekleyerek ve üretim gücümüzü artırarak sağlayabiliriz” dedi.
Kavcıoğlu’nun gazeteci ve analistlerin sorularına yönelik yaptığı açıklamalar ve bahis başlıkları şöyle şekillendi:
ENFLASYON: RAHAT OLUN SÜRATLE İSTEDİĞİMİZ NOKTAYA GELECEK
Enflasyon oluşumunu dünyadaki gelişmelere de bakarak kıymetlendirmek gerektiğini savunan Kavcıoğlu, şöyle konuştu: “Enflasyonu düşürmede natürel ki kendimizi çok başarılı sayamayız lakin enflasyonun şu an yönetilmesi ve aşağı getirilmesi noktasında aldığımız kararlar ve uyguladığımız siyasetler bizi başarılı kılacak. Bunun farkındayız, bütün kesitler için enflasyon varsa sorun vardır, burada başarıyı konuşmak da hakikat değil. Bu türlü bir yaklaşımımız da kelam konusu değil ancak başarılı olmak için vatandaşımızın bu düşüncelerini çok yakından takip ediyoruz, biliyoruz, hissediyoruz. En kısa müddette bunu çözerek vatandaşımızın daha müreff eh hissetmesini sağlayacak önlemlerimizi alıyoruz, bunun sonucunu kısa müddette göreceğiz. Biz başarılı olacağımıza inanıyoruz, çalışmalarımızı ağır bir formda sürdürüyoruz. Şu an yaşanan gelişmeler bunu göstermektedir. Halkımız da rahat olsun, sizler de rahat olun, enflasyon istediğimiz noktaya süratli bir halde gelecek.”
KKM: KURDAKİ İSTİKRARLA SONLANACAK
Kur Muhafazalı Mevduat (KKM) Sistemi’ne aktarılan kaynağın sorulması üzerine Kavcıoğlu, bankanın gelir-gider kalemlerini yıl içinde açıklamadığını, yıl sonunda bütün kalemlerini bilançolarında yayımlayacaklarını söyledi. Kavcıoğlu, yalnızca KKM değil, rezerv kaynaklarının başka kalemlerinin güçlendirilmesiyle ilgili ödedikleri kurullar olduğunu, hepsini bir ortada pahalandırmak gerektiğini kaydetti. Bu hususta bir şeyin gizlenmesi ya da saklanmasının kelam konusu olmadığını savunan Kavcıoğlu, iki ay sonra bütün hesapların bankanın bilançosunda görüleceğini belirtti. Kavcıoğlu, kur muhafazalı mevduattan çıkışlara yönelik soru üzerine de kurdaki istikrarla kur muhafazalı mevduat uygulamasının bir formda sonlanacağı noktaya gerçek gidileceğini söyledi. Kavcıoğlu, şu sözleri kullandı: “Türkiye’nin faiz oranları, yalnızca siyaset faizi değil, tahvil, DİBS, Hazine faizleri, kredi faizleri, mevduat faizleri hepsi siyaset faizine yakınsayarak son 5 yılın en düşük sayıları haline geldi. Kurla bir arada sağlanan istikrarla birlikte enflasyonun da geleceği yer yavaş yavaş görülmeye başlamıştır. Eksiksiz formda kurun istikrara kavuştuğu, enflasyon ve faizlerin düştüğü ortamda kur korumalıda zaten çıkış olacak. Kur müdafaaya girişler de çıkışlar da fazla oluyor. Çıkışların büyük kısmı dövize çıkmıyor. Beşerler ve firmalar muhtaçlıklarını karşılamak için kendi dövizini kullanmak zorunda kaldığı için KKM’den çıkıyor. Onun dışında daha âlâ getiri bulacaksa borsa ya da tahvil üzere gayrimenkul neyse dövizin dışında alternatif araması, diğer yatırımlara gitmesi değerli gelişme. Rastgele bir risk görmüyoruz orada.”
TÜRKİYE İKTİSAT MODELİ: HAZİNE 20 YILLIK BORÇLANMALI
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bugün “Türkiye Yüzyılı” vizyonunu paylaşacağını anımsatan Kavcıoğlu, şunları kaydetti: “Biz 100 yılı planlarken Türkiye’nin 10 yıllık senedini, 5 yıllık tahvilini almakta kimse tasa etmesin. Hazinenin 20 yıllık borçlanmaya çıkması gerektiğini düşünüyorum. Türkiye, artık uyguladığı ekonomik modelle, bugün değil gelecekteki tereddütleri de ortadan kaldırmak üzere. Uyguladığımız, üretim, yatırım ve istihdam siyaseti, en yanlışsız siyasetlerden bir tanesi. Uyguladığımız siyasette bir tereddüt yaşanmasını gerçek bulmuyorum. Bu türlü şey de aldığımız önlemlerle kelam konusu değil. Bu alanda bir tereddüt yaşamaya gerek yok. Türkiye’nin buradan geri dönüşü de kelam konusu değil. Türkiye artık çok gerçek yolda ve gerçek siyasetler uygulayarak önünü görüyor, önündeki 100 yılı planlıyor. Tereddüdü olan arkadaşlar olabilir. Biz çok net biçimde inanarak uyguluyoruz, herkes inansın. Türkiye çok net biçimde planladı ve yürüyor. Sonuç almaya başladık.”
FAİZ SİYASETİ: ÜRETİMİ ARTIRICI GÖRMEK GEREKİYOR
Kavcıoğlu, seçim sürecine kadar yürütülecek faiz siyasetine ait soruya ise şu karşılığı verdi: “Faiz noktasında PPK metinlerinde bir öngörü yapıyoruz. Onun dışında faizle ilgili öngörüde bulunmamız hakikat değil. Ne tabir ettiysek o. Önümüzdeki periyotta aldığımız kararlara paralel indirimden bahsettik. Ondan sonrakini gelişmeler, piyasa, her şey belirler. Geçen yıl da belli müddet indirdik, muhakkak mühlet durduk. Piyasa kuralları yanında araştırma takımımız gelişmeler konusunda her gün bilgi yüklü olarak bizi besliyorlar, o çerçevede almamız gereken kararları alıyoruz. Fakat şunun altını çizmek lazım. Enflasyonun indirilmesi noktasında biz talebi kısıtlayıcı kararlar yerine, üretimi artırıcı kararları almayı seçtik. Hasebiyle faiz indirimlerini bu noktada görmek gerekiyor. PPK kararlarımız da bu söylediğim cümlenin eşliğinde şekillenmektedir.”
NET YANILGI NOKSAN: ALTINDA BİR ŞEY ARAMAYA GEREK YOK
Kavcıoğlu, net kusur noksan sayılarının yalnızca bu yıl fazla vermediğini, geçmiş yıllarda da tıpkı düzeylerin ya da daha yüksek pahaların görüldüğünü lisana getirdi. Bunu tek bir nedene bağlamanın gerçek olmadığını söyleyen Kavcıoğlu, en kıymetli nedenlerden birinin turizm sayıların sonradan güncellenerek doğruya yakınsanmasının, net yanılgı noksanın yıl içinde yüksek oluşmasına neden olduğunu anlattı. Bunu daha da azaltmak için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile ortak çalışmaları olduğunu belirten Kavcıoğlu, “Turizm gelirlerinde anket tarzıyla çalışmaların daha verimli ve aktif halde yapılması için çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Onda da şu an prestijiyle 5 milyar dolara yakın bir düzeltme kelam konusu. Net kusur noksan artışında bu yıl bir şey aramaya gerek yoktur. Gelişmiş ülkelerle kıyasladığımızda birçok ülke net yanılgı noksanda çok yüksek. Biraz dünya ile bakarak karşılaştırırsanız, o denli her şeyin altında bir şey aramaya gerek yok diye düşünüyorum” diye konuştu.
KURLAR: ÖRTÜLÜ DOLAR KURU ÇIPALAMASI YOK
Kavcıoğlu, dolar ve Euro kurundaki hareketliliğin hür piyasa şartları içinde oluştuğunu ileri sürerek, dünyada da dolar karşısında artan ya da azalan para ünitelerinin görüldüğünü, “örtülü dolar kuru çıpalanması” üzere bir durumun kelam konusu olmadığını söyledi. Özgür piyasa şartları içinde Türkiye’nin son periyotta aldığı ekonomik, makroihtiyati önlemlerin, rezerv gelişmelerinin hepsinin kurun daha istikrarlı bir formda seyretmesini sağladığını söz eden Kavcıoğlu, şunları söyledi: “Piyasa kaideleri, dövize olan arz-talep bunu dengeliyor. Bunu şu an sağlamış durumdayız. Kurda, dolar ve Euro’da birebir şey paralel biçimde devam edecektir. Hür piyasa içinde ülkelerin kendi rezerv güçlerine, kendi piyasalarındaki arz-talep istikrarına nazaran oluşan bir durum. Türkiye de bu güçlü ülkelerden birisi.”
Yılsonu enflasyon beklentisine 4.8 puan güncelleme
Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu, son enflasyon raporunda yılsonu varsayımlarının üst taraflı güncellendiğini lisana getirdi. Kavcıoğlu şunları söyledi: “Enflasyon iddia aralığımızın orta noktaları 2022 yılı sonunda yüzde 65,2; 2023 yıl sonunda yüzde 22,3 ve 2024 yıl sonunda ise yüzde 8,8 düzeylerine tekabül etmektedir. Kestirimler, para siyasetinin sürdürülebilir fiyat istikrarını sağlama maksadı doğrultusunda belirlendiği bir çerçevede, 2023 yılı ve sonrasında enflasyonun ana eğiliminin kademeli olarak gerileyeceğine işaret ediyor. 2022 yılsonu enflasyon varsayımını 4.8 puanlık güncellemeyle yüzde 60,4’ten yüzde 65,2’ye; 2023 yıl sonu varsayımımızı ise 3.1 puanlık bir güncelleme ile yüzde 19,2’den yüzde 22,3’e güncelledik. Her iki yıl için başlangıç şartlarındaki güncelleme, iddialar üzerinde, sırasıyla, 0.9 ve 2.9 puan kadar tesirli oldu. Türk Lirası cinsinden ithalat fiyatları ve besin fiyatları varsayımlarındaki güncellemeler 2022 yılı enflasyon kestirimlerini, sırasıyla, 2.2 ve 0.9 puan kadar üst çekti. 2023 yılı enflasyon kestirimlerini Türk Lirası cinsinden ithalat fiyatları 1.1 puan yükseltirken, besin fiyatları varsayımındaki güncellemeler ise 0.9 puan düşürdü. Yönetilen yönlendirilen fiyatlardaki doğalgaz ve elektrik kaynaklı gerçekleşen ayarlamalar, 2022 yıl sonu enflasyon kestirimini 0.6 puan artırdı. Öte yandan, 2022 yılında çıktı açığındaki güncellemenin kestirimlere tesirini 0.2 puan hesaplarken, 2023 yılında epey hudutlu olacağını öngörüyoruz.
Bankacılık kesimi: Riskten bahsetmek sisteme ziyan verir
Bankaların sistematik olarak oluşabilecek risklerinin BDDK ve Merkez Bankası tarafından sıkı bir formda takip edildiğini vurgulayan Kavcıoğlu, şunları kaydetti: “Şu an bankacılık kesimini rastgele bir sistemik, likidite, operasyonel yahut faiz riski manasında çok yakından takip ediyoruz. Şu an Türkiye’nin bankacılık bölümü dünyada ve Avrupa’da en güçlü bölümlerden birisi. Türkiye’nin gerçek dalının gücü bankacılık kesimine de yansıyor. Bu rasyolara sahip bir bankacılık kesimi için rastgele bir riski konuşmamız kelam konusu bile değil lakin natürel bu riskler hem BDDK hem bizim hem de bankaların mecburî olarak oluşturulduğu üniteleri tarafından zati anlık olarak izleniyor. Bu türlü bir risk olduğunda anlık olarak önlemler alınır. Bize intikal etmiş bir risk de yok, konuşulmasını da hakikat bulmuyorum.” Türk bankacılık sisteminin çok güçlü olduğunu belirten Kavcıoğlu, kesimin rastgele bir rasyosunda bankacılık dalında sistemik risk oluşturma riskinin sıfır olduğunu vurguladı. Bankacılık dalındaki risklerin takibinin yasal olarak mecburî olduğunu ve rastgele bir risk durumu için önlemin zati alındığını vurgulayan Kavcıoğlu, “Türkiye bankacılık bölümünün bu kadar güçlü olduğu bir noktada rastgele bir riskten bahsetmek sisteme ziyan verir diye düşünüyorum.” dedi.
Bakan Nebati toplantısı: Katılmamı gerektirecek toplantı değildi
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin bankacılık dalıyla yaptığı toplantıya katılmamasına ait soruya da karşılık veren Kavcıoğlu, şunları söyledi: “Toplantıdan haberim var. Bakanımızın uyumunda bu mevzularla ilgili toplantıları çok sık yapıyoruz. Bugün de Finansal İstikrar Komitesi var. Bu toplantıdan ötürü tahminen katılamayacağım. Şimdiden söyleyeyim, öbür halde yorumlamayın. Türkiye İktisat Modeli’ni ve iktisatla ilgili tüm kararları birlikte alıyoruz, birlikte karar veriyoruz, birlikte tartışıyoruz. Para Siyaseti Heyeti (PPK) ve Enflasyon Raporu haftasına geldiği için bu 2 hafta içinde rastgele bir toplantıya iştirak etmiyoruz. Evvelki maliye bakanları devrinde de hiçbir bakanın toplantısına, Merkez Bankası liderinin katıldığına rastlamadım. Evvelki toplantılarda da olmuyordu. Bunu tartışma konusu yapmak ve bir şey aramak çok gerçek değil. Katılabilirdim de. Bakanımız bunu gerekli görürse katılırım. Benim katılmamı gerektirecek bir toplantı değil. Münasebetiyle bir sorun görmüyorum.”