0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Lübnan ve İsrail ortasında ABD’nin arabuluculuğunda müzakere edilen deniz hududu mutabakatının 26-27 Ekim’de imzalanması planlanırken, muahededen kimin daha çıkarlı çıkacağı tartışmaları ise sürüyor.

Uzmanlar, Lübnan’ın İsrail ile muahedesinin iki taraf ortasında son yıllarda gerçekleştirilen “en büyük atılım” olduğunu lakin yeniden de muahedenin kara hududu konusunda bir tahlil içermediğini belirtiyor.

İsrail’in Kariş Gaz Alanı’nın tamamı ile Kana Gaz Alanı’nın bir kısmını elde ederek kıymetli yararlar sağladığına dikkati çeken uzmanlar, Tel Aviv’in bu formda hudut güvenliğini de temin ettiği görüşünde.

Lübnan’ın mutabakatla “Hizbullah’a yönelik ABD yaptırımları hasebiyle yurt dışındaki imajını düzeltebileceği” yorumu yapılırken, Kariş Gaz Alanı’nın 29. bölgesinin İsrail’e verilmesi ise Lübnan açısından olumsuz bir gelişme olarak bedellendiriliyor.

Bunun yanında Lübnan’ın birinci belirlenen deniz hududunu öteye taşıyarak, Kana Gaz Alanı’nın büyük bir kısmını elde etme imkanı bulduğuna dikkat çekiliyor.

“Lübnan’ın elini zayıflatan konular var”

Lübnanlı gazeteci ve siyasi analist Munir er-Rabi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, muahedenin Lübnan için hem olumlu hem de olumsuz tarafları olduğunu belirtti.

Rabi, “Lübnan için bu mutabakatla hududun belirlenmesi; güvenliğin sağlanması açısından bölgesel ve milletlerarası güçler üzerinde olumlu bir tesir oluşturarak ülke iktisadında hareketlenme ve olumlu bir hava yaratabilir.” dedi.

Anlaşmanın ABD arabuluculuğunda gerçekleşmesinin Lübnan için olumsuz bir durum olduğunu söyleyen Rabi, Lübnan’ın deniz sonunu 29. çizgiden 23. hatta çekerek kayba uğradığını lisana getirdi.

Rabi, “Lübnan, Total ve İsrail ile tazminat konusunda muahededen Kana Gaz Alanı’nın 9. bölgesinde üretim yapamaz. Tüm bunlar Lübnan’ın elini zayıflatan konular.” formunda konuştu.

İsrail’in Kariş Gaz Alanı’nın yanı sıra Total’in Kana’dan çıkardığı doğal gazdan da tazminat elde edeceğini kaydeden Rabi, “Üçüncü ve en kıymetli nokta, İsrail’in arzuladığı istikrar ortamının sağlanması. İsrail için bir kayıp olduğunu düşünmüyorum.” sözlerini kullandı.

“Lübnan için bu mutabakat bir başarı”

Yazar ve siyasi araştırmacı Mişel Ebu Necm ise ABD’nin 2012’de özel temsilcisi Frederic Hof aracılığıyla sunduğu teklife işaret ederek, “ABD’nin ısrar ettiği Hof çizimini iptal ederek deniz hududunu 23. hatta taşıyan Lübnan için bu mutabakat bir muvaffakiyet.” değerlendirmesini yaptı.

Ebu Necm, “Lübnan, hududun belirlenmesinde şamandıra noktasını tanımayarak, bu mevzuyu ertelemekle birlikte egemenlik haklarını korudu.” dedi.

Kana’dan çıkarılacak doğal gazdan İsrail’in hisse almasına ait ise Ebu Necm, şunları kaydetti:

“Ekonomik açıdan Lübnan’ın İsrail ile hiçbir alakası yok, çünkü bu tazminat Total’in kendi hissesinden verilecek.”

Ebu Necm, İsrail’in istediklerinin bir kısmını elde ettiğini lakin bu durumun “Lübnan’ın egemenlik haklarını ve bölgedeki yararlarını zedelemediğini” söyledi.

“Hibzullah için olumlu bir imaj”

Hizbullah’a yakınlığıyla bilinen siyasi analist Kasım Kasir, Hizbullah’ın “direniş” yoluyla müzakerelerde yararlı olduğunu söyledi.

“Anlaşma, Lübnan’ı ekonomik ve siyasi olarak rahatlatacak, Hizbullah’ın rolü gelecekte daha da artacak.” diyen Kasir, şu tabirleri kullandı:

“Sınırın belirlenmesi, Hizbullah’ın bölgesel, memleketler arası ve Lübnan’daki rolüne dair olumlu bir imaj sağlayacak. Cumhurbaşkanlığı konusunda muahedeye varılması, siyasi sistemin geleceğinin belirlenmesi, ekonomik ve siyasi ıslahatların gözden geçirilmesi yoluyla da (Hizbullah) pozisyonunu pekiştirecek.”

“Bu ticaret muahedesinin en büyük kazananı İsrail”

Yazar ve siyasi analist Tony Pavlus ise “Yapılan şey deniz hududunu belirlemeden çok Memleketler arası Adalet Divanı nezdinde memleketler arası deniz hukukuna uygun olarak yapılan bir mutabakat.” biçiminde konuştu.

Lübnan’ın 29. çizgiden vazgeçmesiyle İsrail’in geniş bir alan elde ederek ekonomik kazanım sağladığını söyleyen Pavlus, “Bu ticaret muahedesinin en büyük kazananı İsrail.” dedi.

Pavlus, İsrail’in mutabakatla istikrar ve ekonomik refah elde etmenin yanı sıra Hizbullah ile çatışma riskinden de kurtulduğunu lisana getirdi.

Pavlus “Lübnan’da ise bu mutabakatla milletlerarası toplumun meşruiyetini kazanan hükümet iktidarını korurken, Hizbullah üzerindeki baskılar da hafifleyecektir.” dedi.

İsrail ile Lübnan ortasındaki deniz hududu anlaşmazlığı

İsrail ile Lübnan ortasında yaklaşık 860 kilometrekarelik deniz alanı uyuşmazlığı bulunuyor. İki ülke de bu bölgenin kıta sahanlığında hak tez ediyor.

İsrail, Lübnan hükümetinin lisanslama sürecine başladığı 5 bloktan üçünün İsrail kıta sahanlığı hudut bölgesinde yer aldığını öne sürüyor. Lübnan tarafı ise tartışmalı bölgenin 2 bin 290 kilometrekare olduğunu savunuyor.

ABD arabulucuğundaki dolaylı müzakereler, 5 Haziran 2022’de İsrail’in Kariş Gaz Alanı’ndan gaz arama ve çıkarma süreçlerini tamamladığını duyurmasıyla sürat kazanmıştı.

İsrail ile Lübnan, ortadan geçen 4 ayda inişli çıkışlı devam eden müzakereler sonucunda ABD’den sonuncu mutabakat taslağını teslim almıştı.

İsrail Başbakanı Yair Lapid, 11 Ekim’de, İsrail ile Lübnan’ın deniz hudutlarının çizilmesi konusunda mutabakata vardıklarını bildirmişti.

Lübnan Cumhurbaşkanlığı da İsrail ile deniz sonu çizimi müzakerelerinde arabulucu pozisyondaki ABD’nin gönderdiği sonuncu mutabakat tasarısında Lübnan’ın tüm haklarının korunduğunu açıklamıştı.

Lübnan Meclis Lider Yardımcısı İlyas Ebu Saab, İsrail ile deniz sonu muahedesinin 26-27 Ekim’de Birleşmiş Milletler nezdinde imzalanabileceğini duyurmuştu.