İmam GÜNEŞ – İSTANBUL
Türkiye ihracatta yılı 250 milyar doların üzerinde tamamlamayı hedeflerken, 2023 yılında da 300 milyar dolarlık mal ihracatına ulaşmayı planlıyor. Ticaret Bakanlığı ve Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) oluşturduğu planlar dâhilinde kısa ve orta vadeli gayeler belirleniyor. Lakin ihracatın geleceği için en büyük riski de istihdam oluşturuyor. Belirlenen maksatlara ulaşma noktasında iş gücü kıymetli bir yer tutuyor. Sürdürülebilir ihracatı sağlamak için istihdamda hem orta eleman hem de nitelikli eleman muhtaçlığı meselesini çözmek ihracatçı birliklerinin de gündemlerini işgal ediyor. İhracatçı birlikleri bu kapsamda; üye firmaların dış ticaret uzmanları, mühendis ve orta eleman üzere gereksinimlerini karşılamak için meslek liselerine yatırım yapmanın yanı sıra, üniversite- sanayi işbirliğini de artırdı. Meslek liselerinde teknik kısımlar açılmasını sağlayan ihracatçı birlikleri, üniversitelerdeki mühendislik kotalarını da doldurarak bölümlerine olan ilgiyi artırmayı başardı.
Eğitim vakfı kuran tek birlik var
Bu bahiste en önemli çalışmaları İstanbul Hazır Giysi ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) yürütüyor. 1998 yılında İHKİB Eğitim Vakfı’nı kuran birlik, üyelerinin muhtaçlığı olan nitelikli eğitilmiş iş gücünün karşılanması ve mesleksel eğitimin desteklenerek geliştirilmesine katkı sağlıyor. Gereksinim sahibi öğrencilere tahsil bursu vererek öğrencilerin eğitimine katkıda bulunurken bir taraftan da eğitim alan öğrencilerin daldaki istihdamını destekleyen İHKİB’in 5 meslek ve teknik liseyle protokolü bulunuyor. İHKİB, hazır giysi meslek liselerinde okuyan gençlerin dijital dönüşümle ortaya çıkan yeni iş ortamına, dışlanmışlık hissi yaşamadan adaptasyonlarını kolaylaştıracak dijital, yüz yüze ve uygulamalı eğitimlerin verildiği ‘İş’te Yeni Yetkinlikler Merkezi’ni de kurmaya hazırlanıyor.
İstanbul Dokumacılık ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTKİB) Genel Sekreterliği’nin başlattığı ve sektörel olarak büyüyen “Tercihim Dokumacılık Mühendisliği” çalışması meyvelerini verdi. Dokumacılık, hazır giysi, deri ihracatçı birlikleri ve dokuma sanayi patronları sendikası ile YÖK ortasında imzalanan protokole nazaran üniversite imtihanında birinci 20 bine giren öğrenciler, dokuma mühendisliğini tercih etmeleri durumunda her ay net taban fiyat fiyatında karşılıksız burs imkânından faydalanıyor. İmtihanda 20–50 bin ortasında yer alan öğrenciler net minimum fiyatın yüzde 70’i, 50– 80 bin ortasındaki öğrenciler ise net taban fiyatın yüzde 50’si oranında karşılıksız burs alabiliyor. Bu proje ile uygulama ve marifet yetkinliği yüksek insan kaynağının yetiştirilmesi ve istihdam odaklı siyasetlerin oluşturulması hedefleniyor.
İstanbul Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB), üniversite-sanayi işbirliği çalışmalarını artırarak, birinci sefer İTÜ’de tezli Teknik Dokumalar Yüksek Lisans Programı’nın başlamasını sağladı. İTHİB tarafından nitelikli dokuma mühendislerine duyulan muhtaçlık kadar, bölümün orta kademelerde çalışan çalışanların istihdamı ve niteliğini artırmak üzere Ulusal Eğitim Bakanlığı işbirliğinde sektörel meslek lisesini hayata geçirme çalışmaları yapılıyor. İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği de (İDMİB) deri mühendisliği algısının yükseltilerek kısma öğrenci kaydını teşvik etmek ve kesime nitelikli eleman yetişmesini sağlamak amacı “Deri Mühendisliği Burs Projesi”ni yürütüyor. Programda doluluk oranı yüzde 100’e ulaştı. İDMİB eğitime takviye çalışmalarını hamisi bulunduğu Zeytinburnu İDMİB Mesleksel ve Teknik Anadolu Lisesi özelinde de sürdürürken, deri konfeksiyon ve saraciye alanında öğrenci alımı yapılması ve kesime yetişmiş insan kaynağı sağlanmasını hedefliyor. Ayrıyeten ayakkabı ve saraciye özelinde de farklı bölgelerde mesleksel eğitim merkezleri açılması için çalışma yürütülüyor.
Meslek liseleri projeleri sürat kazandı
Eğitim çalışmalarına kıymet veren ihracatçı birliklerinin en yaygın projelerini meslek liseler oluşturuyor. İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) de eğitimli işçi gereksinimine yönelik aksiyonlar almaya başladı. Yıldız Teknik Üniversitesi ile işbirliği görüşmelerine devam eden İHBİR, teknik orta eleman muhtaçlığına yönelik ise meslek lisesi projesine odaklandı. Birlik, bilhassa besin teknolojisi alanında Ar-Ge ve inovasyon odaklı çalışmaların yanı sıra, dış ticaret uygulamalarında yetişmiş, tecrübeli işçilere yönelik çalışmalar yürütüyor. İHBİR Akademi’yi hayata geçirecek olan birlik, üye firmaların kısa ve orta vadeli eğitim muhtaçlık ve taleplerine yönelik tahliller geliştirmeye başladı.
Usta-çırak bağıyla yetişen eleman az
İhracatçı birlikleri üye firmalarından aldığı geri dönüşlerde bilhassa atölyeler başta olmak üzere usta-çırak alakasının ağır olduğu alanlarda vasıflı eleman yetiştirme çalışmalarının yetersiz kaldığını söylüyor. Bu nedenle meslek liseleri ve üniversite-sanayi işbirliğine kıymet veren ihracatçı birlikleri bu istikametteki teşebbüslerini artırdı. Birçok ihracatçı birliğinde işbirliği faaliyetleri hayat buldu. İstanbul Maden ve Metaller İhracatçı Birlikleri (İMMİB) bünyesinde yer alan İMMİB Erkan Avcı Mesleksel ve Teknik Anadolu Lisesi’nin daha özellikli olması için Ulusal Eğitim Bakanlığı’na müracaat yapıldı. Savunma sanayi, siber güvenlik, mekatronik, robotik döküm ve kaynak, endüstriyel tasarım üzere ileri teknolojiyle alakalı kısımları barındırması ve disiplinler ortası bir yapısı olması istenen okul bu sayede özel bir statü kazanabilecek. YÖK işbirliği ve İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) koordinatörlüğünde, 2020-2021 eğitim öğretim yılı itibariyle “Cevherimiz Sensin” projesi hayata geçirildi. Proje kapsamında birinci sene Maden, Jeoloji ve Cevher Hazırlama Mühendisliği kısımlarına birinci 80 binden yerleşen 137 öğrenciye burs verilmeye başlandı.