Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, “Biz 360 derece dış siyaset izliyoruz. Yani tek istikamete bakamıyoruz. Bu türlü bir lüksümüz yok. İkisi, üçü ortasından bir adedini seçme lüksümüz yok. Pekala herkesle bağlarımızı sürdürebiliriz. Herkesle yeterli geçinebiliriz. NATO üyesiyken Rusya ile de diyaloğumuz düzgün olabilir. Biz bunları birbirine alternatif göstermeden başarılı bir halde yürütüyoruz.” dedi.
Çavuşoğlu, Mersin Üniversitesi’nde stant açan çeşitli topluluk ve kulüplerin öğrencileriyle sohbet etti, çalışmalara ait bilgi aldı.
Daha sonra Mersin Üniversitesi Uğur Oral Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen “Girişimci ve İnsani Türk Dış Siyaseti Buluşması”na katılan Çavuşoğlu, Mersin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Çamsarı’ya toplantıyı düzenledikleri için teşekkür etti.
Gençlerin artık diplomasiye ilgi gösterdiğini belirten Çavuşoğlu, yalnızca toplumsal bilimlerde okuyan öğrencilerin değil, tıptan mühendisliğe kadar her kısımdaki gençlerin diplomasiye ilgi göstermesinden memnuniyet duyduklarını söyledi.
Çavuşoğlu, gençlerle buluşmaktan memnuniyet duyduğunu lisana getirerek, “Eminim sizlerin soruları olacaktır, teklifleri de olacaktır. Sizlerin vizyonundan da faydalanmak isteriz. Tenkitleriniz de olabilir.” diye konuştu.
Bugün dünyada çok katmanlı bir dış siyaset olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“Dolayısıyla çok katmanlı olunca da çok aktörlü olması gerekiyor. Tek başına dışişleri bakanının, ilgili öbür bakanlarımızın ve bakanlıkların meslek diplomatlarımızın üstesinden geleceği bir alan olmaktan çıktı. O yüzden toplumun her kesitinin dış siyasete katkısına biz çok ehemmiyet veriyoruz. Örneğin, yurt dışına Erasmus ile gidenler var mı aranızda? El kaldıran gençlerimiz var. Yurt dışına eğitim için giden gençlerimizin dış siyasete katkısını ve Türkiye’nin imajına olan katkısını biz o ülkelerde çok gür gördük, duyduk. Nitekim gençlerimizle gurur duyuyoruz. Aslında bu bir diplomasi. Zati Erasmus’u da biliyorsunuz bakanlığımıza bağlı ulusal ajans koordine ediyor. Firmalarımızın yurt dışında ticaret yapması, fuarlara gitmesi, orada projeler üstlenmesi, beraberinde mühendisleri götürmesi, münasebetiyle iş insanlarımızın yurt dışındaki faaliyetleri, yaptıkları ihracat ve inanca dayalı yaptıkları ticaret de ekonomi diplomasinin kıymetli bir modülüdür. “
“Herkesin dış siyasete katkısı vardır”
Bakan Çavuşoğlu, “İnternette bile Türkiye ile ilgili tartışmalarda toplumsal medyada yorum yapan, Türkiye’yi hoş bir formda anlatan herkesin diplomasimize aslında bir yararı var. Yani Yunanistan ile ilgili olsun, başka hususlarda olsun bizim tweetlerimiz olsun, oburlarının Türkiye ile ilgili tweetlerinin altında bazen güldüğümüz, bazen de ‘biraz abartmışız’ dediğimiz yorumlar da oluyor. Yani esprili Türk beşerinin zekasını da yansıtan lakin genel manada çok hoş yanıtlar da veriyorlar. Bu da bize nazaran değerli bir katkı, küçümsenmeyecek bir katkı.” dedi.
Çavuşoğlu, diplomasiyi “ikili ve çok taraflı diplomasi” diye ikiye ayırdıklarını, son devir temaslarında çok taraflı diplomasinin yoğunluk kazandığını tabir etti.
Bakan Çavuşoğlu, gelecek hafta Senegal’de Dakar Forumu’na katılacaklarını belirterek şunları söyledi:
“Dakar Forumu ile Antalya Diplomasi Forumu ortasında bir iş birliği mutabakat zaptı imzalayacağız. Bundan sonraki süreçte de Afrika ile bilhassa bu ortaklığımızı güçlendirmek için fikir ve fikir bazında da iş birliğimizi güçlendirmek için bu iş birliği muahedesini da imzalayacağız ancak forumda doğal fikirlerimizi de inşallah paylaşacağız. Antalya Diplomasi Forumu da bu forumun Senegal Dakar Forum’un ortaklarından bir tanesi. Yani Türkiye’nin çok taraflı platformlardaki bu aktifliği dış siyasetimizin hakkında sanırım sizlere de ipuçları veriyor.”
“Uluslararası teşkilatlarda aktifliği ve liderliği artan bir Türkiye olduk”
Bir ülkenin itibarının ve sorun çözme kapasitesinin en kıymetli göstergelerinden birisinin milletlerarası teşkilatlardaki temsili olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, “Yani yalnızca üyelik, gözlemcilik, paydaşlık statüsünden bahsetmiyorum. Ne kadar örgüte üyeysek karar düzeneklerinde da o kadar yer alabiliriz. Masada yer alırız ancak bunun için yalnızca üye olmak yetmez. Oralarda da etkin olmak lazım.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Türk Devletleri Teşkilatından Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatına, NATO’dan Avrupa Birliği’ne, Avrupa Kurulundan Güneydoğu Avrupa İşbirliği Sürecine, İslam İşbirliği Teşkilatından Ekonomik İşbirliği Teşkilatına ve OECD’ye kadar birçok milletlerarası örgütte sahiden çok etkin olduklarını belirtti.
Türkiye’nin dış siyasetiyle ilgili bilgi veren Çavuşoğlu, “Biz 360 derece dış siyaset izliyoruz. Yani tek istikamete bakamıyoruz. Bu türlü bir lüksümüz yok. İkisi, üçü ortasından bir adedini seçme lüksümüz yok. Pekala herkesle bağlarımızı sürdürebiliriz. Herkesle âlâ geçinebiliriz. NATO üyesiyken Rusya ile de diyaloğumuz güzel olabilir. Biz bunları birbirine alternatif göstermeden başarılı bir biçimde yürütüyoruz. Birinci iktidara geldiğimizde ‘Türkiye’nin dış siyaset ekseninde kayma mı var?’ diye bizde de alaylı bir formda söyleniyordu. Avrupalılar da soruyordu ‘ne oluyoruz?’ diye. Fakat artık şu Ukrayna Savaşı’nda herkes şunu söylüyor. ‘İyi ki Rusya ve Ukrayna ile ikisiyle de görüşebilen bir ülke var, Türkiye var.’ Münasebetiyle bu 360 derece, herkesle sürdürdüğümüz bağlantılarımızın yalnızca bizim çıkarlarımız bakımından değeri yok. İstikrar ve barış için de son derece yararlı. Çok istikametli bir dış siyaset izlemek, hem coğrafyamızın hem tarihimizin hem de aklın gereğidir. Biraz evvel söylediğim üzere bir tarafı seçme lüksümüz yok. Son derece yanlışlı olur.” tabirlerini kullandı.
Asya ekonomik güç merkezi oluyor
Bakan Çavuşoğlu, Asya’nın ekonomik güç merkezi olmaya başladığını, kendilerinin de Asya’daki teşkilatlarla ilgilerini daha da güçlendirdiklerini belirterek, “Ekonominin gücü, yılda yüzde 140 kilometre süratle Asya’ya gerçek kayıyor. Bugün dünya iktisadının yüzde 50’si, üretim, ihracat Asya’da. Münasebetiyle Asya’ya bütüncül bir yaklaşımla tekrar gitmek gerektiğini gördük. Tekrar Asya teşebbüsünde bulunduk. Neden ‘yeniden Asya’ diyoruz? Biz birinci kere buraya gitmiyoruz zira. Bizim köklerimiz burada, Asya’da. Artık tekrar burası potansiyel olarak önümüze fırsatlar sunuyorsa burayla iş birliğini, ikili seviyede ve çok taraflı örgütler seviyesinde daha da güçlendirmemiz lazım.” dedi.
“BM, yeni sıkıntılara da maalesef karşılık veremiyor”
BM Güvenlik Kurulunun 5 daimi üyesi, üyelik sistemi ve yapısının sorun olduğunu lisana getiren Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Veto hakkı bir sorun, kapsayıcı değil zira BM kurulduğunda 51 üye devlet vardı, bugün ise bu sayı 93. Hatta Kıbrıs üzere Tayvan üzere Filistin üzere şimdi daha tam üye olmayan ülkeler de var. Bunları da sayacak olursak 200’e yaklaşıyor. Derneğe üye sayısı yaklaşık 4 kat arttı. Ortadan geçen vakitte memleketler arası ticaret hacmi 43 kat arttı. Yani Dünya Ticaret Örgütünün sayılarından bu bilgileri veriyorum. Tekrar BM kurulduğunda uydu teknolojisi diye bir şey yoktu. Yörüngeye birinci uydu BM’nin kuruluşundan tam 12 sene sonra gönderildi. Bugün ise 5 bine yakın uydu var. Elon Musk’ın şirketi avuç içine sığabilecek büyüklükteki uydularla uydu sayısını 2030’da 100 bine çıkarmayı ve bütün dünyaya internet sağlamayı hedefliyor. Bir avuç içine sığan bir uydu olur mu? O günkü bir uydu aracındaki teknolojilerden daha fazlası bugün cebinizdeki telefonda var. Bunlar olmayacak şeyler değil. Dünyanın ne kadar değiştiğini ve değişiklikleri anlatmaya çalışıyorum. Teknolojik, ekonomik ve toplumsal değişime karşın hiç değişmeyen BM, yeni problemlere da maalesef yanıt veremiyor.”
Çavuşoğlu, Rusya-Ukrayna Savaşı’nda Türkiye’nin üstlendiği rolün her şeyi çok hoş özetlediğine işaret ederek, bu alandaki çalışmaların teşebbüsçü dış siyasetlerinin en hoş örneği olduğunu söyledi.
Konuşmasının akabinde Çavuşoğlu, öğrencilerin sorularını yanıtladı.